Izvršitelj
U broju u kome smo se bavili engleskim terminima sam za našu reč „advokat” ukazao na probleme koji su svojstvene postojanju velikog broja jurisdikcija tzv. engleskog govornog područja. Slična je situacija i kada se radi o profesiji (javnih) izvršitelja.
U predgovoru za Komentar zakona o izvršnom postupku, koji su još za ZIP iz 2004. godine napisali naši uvaženi stručnjaci izvršnog prava, prof. dr Nebojša Šarkić i sudija Mladen Nikolić, jedan od podnaslova je bio „Bailiff – da ili ne” gde su pisci Komentara još tada polemisali o uvođenju onoga što danas poznajemo kao samostalnu pravosudnu profesiju javnih izvršitelja.
Uz dužno poštovanje uvaženim autorima, moram istaći da je odabir upotrebljenog engleskog termina bio pogrešan jer se u podnaslovu želelo ukazati na profesiju samostalnih izvršitelja, dok engleska reč bailiff, u situaciji kada je koristimo za izvršitelja, označava upravo službenika suda kome je u područjima Engleske, Velsa i Severne Irske, poput našeg sudskog izvršitelja, povereno sprovođenje konkretnih izvršnih radnji u konkretnom predmetu nekog sudije. Bailiff se, najčešće, nalazi na platnom spisku nižestepenih sudova (County Court) u kome se sprovode izvršenja za manja potraživanja, lokalni nameti, prekršajne kazne, kazne za nepropisno parkiranje, i ovome slično.
Područje Engleske i Velsa poznaje profesiju nezavisnog, samostalnog izvršitelja, koji su sve do 2004. godine bili poznati kao sheriffs, ali je na osnovu tada sprovedene reforme uvedena profesija poznata kao high court enforcement officer – koji je donekle najbliži našim javnim izvršiteljima. Nadležnost za sprovođenje izvršenja, tzv. HCEO, vezuje za odluke High Court-a (vrednost spora preko 6.000 funti), međutim, usled veoma rasprostranjene tromosti bailiff-a, svaki tražilac izvršenja, bez obzira na manji iznos potraživanja, može zahtevati da za njegovo izvršenje bude nadležan High Court, čime se, u stvari, sprovođenje izvršenja poverava ovoj samostalnoj profesiji.
U Škotskoj je profesija samostalnih izvršitelja poznata pod delimično arhaičnim nazivom messenger-at-arms (slobodan prevod bi bio: naoružani glasnik). Njihova nadležnost je donekle slična nadležnosti kolegama iz Engleske i Velsa. Moram naglasiti da se termin sheriff u Škotskoj odnosi na sudiju, pa se tako on ne sme mešati sa ranije pomenutom engleskom profesijom.
Američki bailiff nije izvršitelj, već se radi o pripadniku pravosudne straže (njega u američkim filmovima često vidimo kako sudiji donosi parče papira na kome je ispisana odluka porote), a čija je osnovna dužnost da štiti sudiju i održava red u sudnici. Sprovođenje izvršenja u SAD-u je povereno najčešće američkom sheriff-u koga verujem da nije potrebno posebno predstavljati.
Savet Evrope kada govori o izvršiteljima koristi termin enforcement agent koji je, recimo, upotrebljen u zvaničnom engleskom prevodu naziva makedonske Komore izvršitelja. Međutim, opet se radi o relativno nespretnom izboru pošto se radi o generičkom pojmu kojim Savet Evrope pokušava da objedini sve profesije koje u Evropi imaju ingerencije da sprovode izvršni postupak pa je to i austrijski/nemački Gerichtsvollzieher, francuski huissier de justice, danski foged, portugalski agente de execução, ili ruski судебный пристав.
Kako je kontinentalni koncept samostalnog izvršitelja nastao u Francuskoj za vreme Napoleona (huissier de justice), prilikom formiranja Međunarodne unije izvršitelja (UIHJ) u Parizu pedesetih godina XX veka, ova profesija nije tačno znala koji je engleski termin trebala da upotrebi sama za sebe, pa je stvorena donekle čudna kovanica judicial officer – što je relativno nezgrapni engleski prevod izvornog francuskog termina. Ipak, 2007. godine, kada je razmatrana reforma škotskih „naoružanih glasnika” tadašnji Predlog zakona jeste uveo pojam judicial officer. Međutim, pošto taj zakon nikada nije stupio na snagu, ovaj pojam je ostao u širokoj upotrebi samo u okviru struke samostalnih izvršitelja, bez da se može pronaći u nekom engleskom zakonskom tekstu.
