Sistem izvršenja u Crnoj Gori
Reformom sistema izvršenja u Crnoj Gori, rad javnih izvršitelja pravno je regulisan kroz Zakon o javnim izvršiteljima, koji je usvojen 2011. godine, a koji je počeo da važi od januara 2014. godine („Službeni list CG”, broj 61/11) te koji se vremenom usaglašavao i dorađivao. Ovim zakonom se uređuje organizacija javnih izvršitelja koji vrše poslove u postupku sprovođenja izvršenja i obezbjeđenja, njihovo imenovanje, i druga pitanja od značaja za obavljanje izvršiteljske djelatnosti.
U skladu sa osnovnim načelima ovog zakona, javni izvršitelj obavlja izvršiteljsku djelatnost kao javnu službu, samostalno, profesionalno i kao isključivo zanimanje. Prvi javni izvršitelji su počeli sa radom 7. aprila 2014. godine i danas izvršiteljsku djelatnost obavlja dvadeset i sedam javnih izvršitelja. Sistem javnog izvršenja je institucionalno i teritorijalno zaokružen jer javni izvršitelji su imenovani za područja osnovnih sudova i pokrivaju sva ostala područja u Crnoj Gori, uz pravilo da se na svakih 25000 stanovnika određuje jedan javni izvršitelj.
U skladu sa Zakonom o izvršenju i obezbjeđenju, koji je takođe usvojen 2011. godine, sprovodi se postupak izvršenja, to jeste postupak prinudnog ostvarivanja potraživanja na osnovu domaće, strane, ili vjerodostojne isprave, kao i postupak obezbjeđenja potraživanja, ukoliko posebnim zakonom nije drugačije određeno.
Oba ova zakona predstavljaju pravnu osnovu za javno djelovanje izvršitelja u sistemu pravosudnih funkcija u Crnoj Gori.
Pored ova dva bazična zakona, rad javnih izvršitelja je regulisan i nizom podzakonskih akata, i to: Pravilnikom o broju radnih mjesta i službenim sjedištima javnih izvršitelja, Pravilnikom o obliku i sadržini službene legitimacije javnog izvršitelja i zamjenika javnog izvršitelja, Pravilnikom o programu i načinu polaganja ispita za javne izvršitelje, Pravilnikom o radu javnih izvršitelja, kao i Uredbom o tarifi javnih izvršitelja.
Javni izvršitelji u Crnoj Gori, kao najmlađa pravosudna profesija, izloženi su brojnim izazovima, ali i pored toga izvršni postupak je učinjen bržim i efikasnijim. Imajući u vidu značajan porast ukupne naplate novčanih potraživanja, kao i postizanje većeg stepena poslovne discipline u plaćanju obaveza, nesumnjivo je potvrđen nemjerljiv i nesporan doprinos ove profesije ukupnom jačanju pravosudnog sistema Crne Gore, povjerenju građana i na kraju pravnoj sigurnosti građana.
Ove godine je obilježeno četiri uspješne godine rada javnih izvršitelja te su u prilog tome na prvom Godišnjem savjetovanju javnih izvršitelja, u organizaciji Komore javnih izvršitelja Crne Gore, koje je održano uz prisustvo velikog broja učesnika, izneseni određeni podaci koji govore o kvalitetu njihovog rada.
Naime, javni izvršitelji su tokom 2017. godine primili u rad više od 70.000 izvršnih predmeta, od čega su u potpunosti riješili trećinu primljenih predmeta, a što ukupno čini više od 90.000 predmeta riješenih od početka uspostavljanja javno izvršiteljske djelatnosti.
S druge strane tokom 2017. godine, namireno je više od 50 miliona eura potraživanja, čime je nastavljen pozitivan trend uspješne naplate potraživanja od strane javnih izvršitelja, a što govori u prilog ažurnosti u postupcima izvršenja.
Uvođenje javnoizvršiteljske djelatnosti se nesporno pokazalo opravdanim kada je u pitanju rasterećenje sudova, a u prilog tome govori i podatak da je na početku rada javnih izvršitelja u osnovnom sudu u Podgorici bilo oko 170.000 predmeta te da je taj broj na dan 31.12.2017. godine sveden na ispod 10.000 predmeta.
Komora javnih izvršitelja Crne Gore intenzivno i konstantno radi na unaprjeđenju položaja i poboljšanju uslova rada javnih izvršitelja. Sve primjedbe i sugestije Komora veoma ozbiljno prihvata i preduzima sve potrebne korake u cilju unapređenja javne službe. Takođe, sa zadovoljstvom se može konstatovati da se kao dobra praksa, koja je povećala nivo efikasnosti i kvaliteta službi javnih izvršitelja, pokazalo uvođenje ravnomjerne raspodjele predmeta.
Pored uspostavljanja jedinstvenog informacionog sistema, koji vodi boljoj i sigurnijoj evidenciji podataka i boljem izvještavanju o radu javnih izvršitelja, kao i ujednačavanju i olakšavanju rada javnih izvršitelja, te pristupa bazi podataka u posjedu Poreske uprave i Centralne banke Crne Gore, uspostavljena je i saradnja sa Sudskim savjetom, što je u krajnjem rezultiralo potpisivanjem Memoranduma o saradnji između Sudskog savjeta i Komore javnih izvršitelja, koji je javnim izvršiteljima omogućio pristup PRIS-u radi provjere autentičnosti izvršnih isprava iz nadležnosti suda i njihove pravosnažnosti i izvršnosti.
Sa ciljem onemogućavanja višestrukog izvršenja jedne presude, u softverskoj bazi podataka kojima raspolažu kancelarije javnih izvršitelja, aktiviran je način provjere da li je izvršna isprava predata nekom drugom javnom izvršitelju na postupanje, što je u mnogome doprinijelo kvalitetu njihovog rada.
Konačno, o pozitivnom radu javnih izvršitelja svjedoči i veliki broj potvrđenih odluka od strane nadležnih sudova, kao i posljednji Izveštaj o napretku EU, gdje stoji konstatacija o značajnom napretku na ovom polju, te da izvršitelji uspješno ostvaruju svoju zadatu misiju. Ohrabrujuće su i ocjene iz izvještaja Ekspertske misije EU za sistem izvršenja, ali i godišnjih izvještaja Ministarstva pravde koje vrši nadzor nad našim radom.
